Trong những năm đầu đời, trẻ sẽ liên tục hấp thụ kiến thức, kỹ năng và trải nghiệm từ thế giới xung quanh. Đây là giai đoạnvàng để định hình tính cách, tư duy và khả năng tự lập cho trẻ. Nhiều cha mẹ đã lựa chọn dạy con theo phương pháp Montessori để khơi dậy tiềm năng phát triển toàn diện cho trẻ.
Tuy nhiên, cha mẹ cần nắm được và hiểu rõ các nguyên tắc dạy con theo phương pháp Montessori và những lưu ý quan trọng trong bài viết dưới đây của Casa dei Bambini để đồng hành cùng con hiệu quả nhất.
1. Thông tin chung phương pháp Montessori
Phương pháp Montessori được sáng lập bởi Tiến sĩ Maria Montessori (1870 – 1952), một nhà giáo dục và bác sĩ người Ý. Montessori là phương pháp giáo dục trẻ hiện đại, đặt trẻ làm trung tâm, tôn trọng tính cá nhân và khả năng riêng biệt của từng trẻ từ 0 đến 6 tuổi.
Thay vì ép buộc trẻ học theo khuôn mẫu, phương pháp Montessori tạo ra một môi trường tự nhiên, khuyến khích trẻ khám phá, trải nghiệm và phát triển toàn diện.
Trong môi trường giảng dạy theo phương pháp Montessori, giáo viên và cha mẹ đóng vai trò người quan sát và hỗ trợ, không áp đặt, không can thiệp quá sâu.
Trẻ được quyền tự do lựa chọn hoạt động, học qua trải nghiệm thực tế và rèn luyện tính tự lập ngay từ nhỏ. Điều này giúp trẻ phát triển cân bằng cả về thể chất, trí tuệ, cảm xúc và kỹ năng xã hội.
2. Các nguyên tắc nuôi dạy con theo phương pháp Montessori
Mỗi đứa trẻ đều có tốc độ phát triển, tính cách và khả năng riêng. Vì vậy, cha mẹ và giáo viên cần đồng hành, hỗ trợ thay vì áp đặt. Những nguyên tắc dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu cách nuôi dạy trẻ theo phương pháp Montessori rõ ràng hơn.
2.1. Tôn trọng trẻ
Trong phương pháp Montessori, tôn trọng trẻ là nguyên tắc cốt lõi. Mỗi trẻ đều có quyền được là chính mình, có sở thích, khả năng và nhịp phát triển riêng. Cha mẹ và giáo viên cần tôn trọng cảm xúc, suy nghĩ và lựa chọn của con để trẻ tự tin khám phá thế giới.
Đặc biệt, khi trẻ đang tập trung vào một hoạt động, cha mẹ không nên ngắt quãng. Điều này giúp trẻ duy trì khả năng tập trung, hình thành tính tự chủ và rèn luyện sự kiên trì.
2.2. Dạy trẻ tự lập
Phương pháp giáo dục sớm theo Montessori khuyến khích trẻ tự làm để phát triển kỹ năng, thay vì cha mẹ làm thay. Trẻ cần được trải nghiệm, thử và sai để học hỏi.
Ví dụ, cha mẹ có thể để trẻ:
- Tự mặc quần áo
- Tự xúc ăn
- Tự dọn đồ chơi sau khi chơi xong
Khi được tự lập, trẻ sẽ rèn luyện khả năng chịu trách nhiệm với hành động của mình, đồng thời phát triển sự tự tin và khả năng giải quyết vấn đề.
2.3. Phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ
Montessori giúp trẻ rèn luyện kỹ năng xã hội. Trẻ cần học cách lắng nghe, tôn trọng người khác và bày tỏ cảm xúc của mình một cách văn minh.
Cha mẹ nên làm gương trong giao tiếp để trẻ học theo. Khi cha mẹ cư xử lịch sự, trẻ sẽ quan sát và bắt chước.
Ví dụ thông qua những hành động đơn giản như:
- Khuyến khích trẻ nói lời “cảm ơn” khi được giúp đỡ.
- Hướng dẫn trẻ “xin lỗi” khi mắc lỗi.
- Dạy trẻ không chen ngang khi người khác đang nói.
2.4. Tự do di chuyển, tự do lựa chọn hoạt động yêu thích
Montessori tin rằng vận động là một phần quan trọng trong học tập. Thay vì ép trẻ ngồi yên một chỗ, cha mẹ nên cho trẻ tự do khám phá môi trường xung quanh.
Trẻ cũng được phép lựa chọn hoạt động yêu thích để rèn luyện khả năng tự quyết định và khám phá thế mạnh bản thân. Ví dụ, có trẻ thích ghép hình, có trẻ thích vẽ tranh, có trẻ lại say mê đọc sách.
Cha mẹ có thể bố trí nhiều góc chơi khác nhau như xếp hình, nặn đất sét, đọc truyện hoặc vẽ tranh để trẻ tự chọn.
2.5. Trao quyền cho trẻ tự do lựa chọn
Montessori đề cao việc trao quyền quyết định cho trẻ trong phạm vi an toàn và phù hợp. Khi trẻ được lựa chọn, bé sẽ học cách chịu trách nhiệm với quyết định của mình.
Cha mẹ có thể chuẩn bị nhiều hoạt động để trẻ tự chọn, ví dụ như tưới cây, vẽ tranh, sắp xếp quần áo, đọc truyện tranh. Việc này giúp trẻ rèn luyện kỹ năng ra quyết định và khơi dậy sự hứng thú học tập.
2.6. Hãy làm theo điều cha mẹ thấy là đúng nhất cho con
Mỗi gia đình có điều kiện và hoàn cảnh khác nhau nên phương pháp học Montessori khuyến khích cha mẹ linh hoạt áp dụng các nguyên tắc. Hãy lắng nghe nhu cầu, tính cách và khả năng của con để đưa ra cách giáo dục phù hợp nhất.
Không có một công thức duy nhất để nuôi dạy trẻ theo phương pháp Montessori, quan trọng là cha mẹ quan sát và thấu hiểu con.
2.7. Hãy yêu thương và hỗ trợ con
Tình yêu thương là nền tảng của mọi phương pháp giáo dục. Khi trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường an toàn và đầy tình cảm, bé sẽ phát triển sự tự tin, lòng tự trọng và tinh thần lạc quan.
Cha mẹ nên thể hiện sự quan tâm thông qua những hành động nhỏ hằng ngày như ôm trẻ, lắng nghe bé kể chuyện hoặc cùng con chơi trò chơi yêu thích.
2.8. Hãy bình tĩnh và kiên nhẫn, lắng nghe và chia sẻ
Trong Montessori, cha mẹ được khuyến khích kiên nhẫn và lắng nghe thay vì la mắng hay dùng đòn roi. Khi trẻ mắc lỗi, đây là cơ hội để học hỏi và rèn luyện, giáo dục sớm kỹ năng giải quyết vấn đề.
Ví dụ đơn giản như khi trẻ làm đổ nước, thay vì mắng, hãy hướng dẫn con cách lau sạch. Điều này giúp trẻ hiểu trách nhiệm của mình và học cách xử lý tình huống.
2.9. Giáo cụ trực quan Montessori an toàn, có nguồn gốc từ thiên nhiên
Giáo cụ trong phương pháp Montessori được thiết kế để kích thích giác quan và khả năng sáng tạo của trẻ. Cha mẹ nên ưu tiên đồ chơi từ vật liệu tự nhiên như gỗ, vải, giấy, hạt thay vì đồ nhựa sặc sỡ.
Những giáo cụ này không chỉ an toàn mà còn giúp trẻ phát triển tư duy logic, khả năng quan sát và kỹ năng vận động tinh.
3. Bí quyết nuôi dạy con tại nhà theo phương pháp giáo dục Montessori
Nuôi dạy con theo phương pháp Montessori không chỉ đơn thuần là giáo dục kiến thức mà còn tập trung vào việc tạo môi trường phù hợp để trẻ phát triển toàn diện. Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều có những đặc điểm và nhu cầu riêng, vì vậy cha mẹ cần áp dụng những cách tiếp cận phù hợp để hỗ trợ bé phát triển tốt nhất.
3.1. Đối với trẻ dưới 12 tháng tuổi
Trong giai đoạn đầu đời, môi trường xung quanh đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển giác quan của trẻ. Cha mẹ nên chuẩn bị một không gian yên tĩnh, thoáng mát với ánh sáng tự nhiên và màu sắc nhẹ nhàng để bé cảm thấy an toàn, dễ chịu.
Bên cạnh đó, trong phương pháp Montessori cho trẻ dưới 12 tháng tuổi thì việc kích thích các giác quan cũng cần được chú trọng.
- Về thị giác, cha mẹ có thể cho bé quan sát đồ chơi đen trắng từ khi bé được 2 tháng tuổi, sau đó dần chuyển sang các món đồ nhiều màu sắc tươi sáng khi bé lớn hơn.
- Với thính giác, hãy thường xuyên trò chuyện cùng bé, kết hợp bật nhạc nhẹ nhàng để giúp bé làm quen với âm thanh.
- Đối với xúc giác, massage cơ thể và cho bé cầm nắm các vật dụng an toàn sẽ giúp bé phát triển cảm nhận về đồ vật.
- Về vị giác, việc cho bé bú sữa mẹ và tập ăn dặm theo từng giai đoạn sẽ giúp bé hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.
3.2. Đối với trẻ 1 – 2 tuổi
Giai đoạn này, trẻ bắt đầu hiếu động, tò mò và muốn khám phá thế giới xung quanh. Cha mẹ nên tạo cơ hội để bé vận động nhiều hơn, khuyến khích bé bò, đi, leo cầu thang hoặc chơi các trò vận động nhẹ phù hợp với độ tuổi.
Đây cũng là thời điểm tốt để rèn luyện tính tự lập. Hãy để bé thử tự xúc ăn, uống nước hoặc chọn quần áo mặc theo ý thích. Ngoài ra, cha mẹ có thể bắt đầu phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho bé bằng cách đọc sách, kể chuyện hoặc trò chuyện hằng ngày để bé mở rộng vốn từ và khả năng giao tiếp.
3.3. Đối với trẻ 2 – 3 tuổi
Khi bước vào độ tuổi này, bé đã bắt đầu hình thành tính cách và sở thích riêng. Vì vậy, môi trường học tập và vui chơi cần được sắp xếp phù hợp. Cha mẹ nên chuẩn bị một không gian an toàn, với giường, tủ và đồ chơi vừa tầm để bé có thể tự do tiếp cận và sử dụng.
Hãy hướng dẫn trẻ tự sắp xếp đồ dùng cá nhân, chẳng hạn như cất gọn đồ chơi sau khi chơi xong hoặc tự chuẩn bị quần áo. Bên cạnh đó, việc cho trẻ tham gia các hoạt động như phân loại đồ vật, ghép hình, xếp khối hoặc vẽ tranh sẽ giúp bé phát triển tư duy logic, khả năng quan sát và sự sáng tạo.
3.4. Đối với trẻ 3 – 6 tuổi
Đây là giai đoạn trẻ phát triển mạnh mẽ về nhận thức và kỹ năng. Cha mẹ nên kết hợp giữa học tập và vui chơi thông qua các trò chơi trí tuệ. Các hoạt động như xếp hình phức tạp, làm thủ công, ghép số hoặc học chữ cái sẽ giúp trẻ hứng thú và tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên.
Ngoài ra, cha mẹ nên rèn luyện kỹ năng tính toán, phân loại và ngôn ngữ thông qua các trò chơi học tập hoặc hoạt động nhóm.
Đồng thời, hãy tạo điều kiện để trẻ khám phá sở thích cá nhân, chẳng hạn như vẽ, hát, nhảy múa hoặc chơi nhạc cụ, từ đó phát triển thế mạnh riêng và hình thành sự tự tin trong học tập lẫn cuộc sống.
4. Những lưu ý quan trọng khi dạy con theo phương pháp Montessori
Áp dụng phương pháp Montessori tại nhà hoặc trong trường học đòi hỏi cha mẹ và phụ huynh phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Dưới đây là ba lưu ý quan trọng mà cha mẹ cần ghi nhớ.
4.1. Cha mẹ cần có sự chuẩn bị tốt về điều kiện môi trường, đồ chơi
Môi trường học tập đóng vai trò then chốt trong phương pháp Montessori. Cha mẹ nên chuẩn bị không gian học tập gọn gàng, khoa học và an toàn để trẻ dễ dàng di chuyển, khám phá và tập trung vào hoạt động.
Các đồ chơi, giáo cụ nên được sắp xếp ngay ngắn trên kệ, đặt trong tầm với của trẻ để bé có thể chủ động lựa chọn và cất gọn sau khi sử dụng.
Ngoài ra, việc lựa chọn giáo cụ Montessori cũng cần được cân nhắc kỹ. Nên ưu tiên các sản phẩm chất lượng, có thiết kế an toàn, vừa giúp trẻ học tập vừa hỗ trợ phát triển các giác quan, khả năng tư duy và tính tự lập.
4.2. Mỗi giai đoạn sẽ có phương pháp khác nhau
Một trong những nguyên tắc quan trọng của phương pháp Montessori là không áp dụng một công thức chung cho mọi trẻ. Mỗi bé có tốc độ phát triển, khả năng và sở thích riêng nên cha mẹ cần quan sát và thấu hiểu nhu cầu của con để điều chỉnh phương pháp dạy phù hợp.
4.3. Lựa chọn trường học giảng dạy chất lượng theo phương pháp Montessori
Nếu cha mẹ mong muốn con được học trong môi trường Montessori chuẩn quốc tế thì việc lựa chọn trường học uy tín là yếu tố quan trọng. Một trong những gợi ý tiêu biểu là Casa dei Bambini Montessori Preschool – hệ thống trường mầm non áp dụng chương trình Montessori cho trẻ từ 16 tháng đến 6 tuổi.
Tại Casa dei Bambini, trẻ được học tập trong môi trường hiện đại, thân thiện cùng đội ngũ giáo viên chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm. Nhà trường sử dụng giáo cụ đạt chuẩn quốc tế trong các hoạt động Montessori, giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ, kỹ năng và nhân cách.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ:
- Cơ sở hệ Quốc tế Chùa Láng: Tầng 1+2 Sảnh A1 toà Hongkong Tower, số 185 Huỳnh Thúc kháng, Phường Láng, Hà Nội.
- Cơ sở hệ Quốc tế Mỹ Đình: Tầng 3, FLC Complex, 36 Phạm Hùng, phường Từ Liêm, Hà Nội.
- Cơ sở hệ Song ngữ Kim Mã: 23, ngõ 294 Kim Mã, phường Ngọc Hà, Hà Nội.
- Hotline: 0989.059.838
- Email: tuyensinh@casadeibambini.edu.vn
- Website: https://casadeibambini.edu.vn/
Phương pháp Montessori mang đến cho trẻ sự tự lập, tự tin và khả năng khám phá từ những năm đầu đời. Tuy nhiên, để áp dụng thành công, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên tắc, chuẩn bị môi trường phù hợp và kiên nhẫn đồng hành cùng con.
